कुटुंब जोडणारे आणि महिलेला योग्य मार्गदर्शन करणारे समुपदेशन केंद्र || Women & Child / Family Counselling Centre

 तुम्ही कुटुंब किंवा महिला  समुपदेशन केंद्र हे नाव कधी ऐकले आहे का ? 

इथे केस रजिस्टर झाल्यावर नेहमी पोलीस स्टेशन आणि  कोर्टात सारखे जावे लागते असे तुम्हाला वाटते का ?

हि केंद्रे नेमकी कुठे असतात ?

येथील समुपदेशक नेमके काय करतात ?

आज वरील सर्व प्रश्नाबद्दल सविस्तर जाणून घेऊ या. 

रुपाली आज हि ऑफिसला आली नाही. मागील एक आठवड्यापासून ती ऑफिसला येत नव्हती. काळजी वाटली म्हणून मी आज तिच्या घरी गेली. पाहते तर काय, तिच्या डोक्याला आणि मानेवर मारण्याची जखम होती. ती डॉक्टरकडे देखील उपचारासाठी गेली नव्हती. मला पाहून तिच्या डोळ्यात अश्रू आले. पण घरी सासू सासरे असल्यामुळे ती काहीच बोलू शकली नाही. मी तिला माझ्यासोबत थोड्यावेळासाठी बाहेर घेऊन आले तेव्हा तिने मागील ७ वर्षांपासून होत असेलेल्या कौटुंबिक हिंसाचाराबद्दल सांगितले. मुलगा जन्माला न येत मुलगी जन्माला आली. यावरून रोज पती मारहाण करतो. सासू- सासरे हि नवऱ्याची बाजू घेतात किंवा अजून आगीत तेल ओततात. मी मुलींना घेऊन घरा बाहेर पडू शकत नाही. माहेरी जाऊ शकत नाही. मुलींसाठी म्हणून मी त्या घरात रोज कसेबसे दिवस  काढते. 

हा प्रसंग ओळखीचा किंवा खूप कॉमन वाटतो ना..... 

तुमच्या हि आजूबाजूला कोणी ना कोणी रुपाली असेल जी लहान मोठ्या स्वरूपाच्या कौटुंबिक हिंसाचाराशी पीडित असते. कधी मुलं होत नाही म्हणून , कधी हुंडा मिळाला नाही म्हणून , कधी सारखं माहेरी फोन वर बोलते म्हणून , तर कधी घरातली कामे करत नाही म्हणून , तर कधी नोकरी किंवा अभ्यास करायचा बोलते म्हणून ..वैगरे वैगरे कारणांशी पीडित रुपाली तुम्हाला दिसतील. अशी महिला स्वतःहून मदत मागत नाही कारण तिला भीती असते कि,  समाज काय म्हणेल ?   तिच्या घरातल्या किंवा चार भिंती आतील गोष्टी म्हणून आपण काही मदत हि करू शकत नाही. म्हणून आपण फक्त सांत्वन करून किंवा धीर देऊन येतो.  

पण खरंच यामुळे प्रश्न सुटतो का ? 

समाज काय म्हणेल किंवा मुलांसाठी म्हणून किती वर्ष सहन करणार ?

अश्या कौटुंबिक हिंसक वातावरणात किती वर्ष काढणार ... २ वर्षे ... ५ वर्षे ... १५ वर्षे कि ५० वर्षे ??

याला संसार बोलणार का ? 

याला क्वालिटी ऑफ लाईफ बोलणार का ?

 अनेक वर्ष चालत असेलेली कुटुंब व्यवस्था टिकून राहावी. पण नात्यातील आलेला दुरावा मात्र दूर व्हावा. नात्यातील हिंसा आणि अत्याचार दूर व्हावा. कुटुंबातील व्यक्तीमधले सवांद आणि नाते दृढ  व्हावे साठी केंद्र सरकार आणि राज्य सरकार मार्फत  "कुटुंब किंवा महिला  समुपदेशन केंद्र "ची निर्मिती करण्यात आली. इथे दोन्ही पक्षांना आपली बाजू सविस्तरपणे मांडण्याचा आणि एकमेकाना समजून घेण्याचा प्रयत्न केला जातो. वेळप्रसंगी कायद्याची मदत हि घेतली जाते. सदर समुपदेशन केंद्रे हि मोफत सेवा देतात. 

कुटुंब किंवा महिला  समुपदेशन केंद्र दिली जाणारी सेवा : 

१. येथील समुपदेशक त्या पीडित महिलेची समस्या पूर्ण ऐकून घेतली जाते. 

२. त्या महिलेला नेमक्या कोणत्या स्वरूपाचे सहकार्य पाहिजे आहे हे विचारले जाते. ३. समुपदेशनावेळी तिच्या गरजेनुसार तिला समुपदेशन, पोलीस स्टेशन, कौटुंबिक हिंसाचार कायद्या अंतर्गत केस , निवासी आश्रम  पर्याय उपलब्ध करून दिले जातात. याबद्दल सविस्तर माहिती दिली जाते आणि मार्गदर्शन केले जाते.  

४. जर कुटुंबातील इतर व्यक्तींना बोलवून करायचे असल्यास किंवा केस दाखल करायची असल्यास प्रत्येकवेळी तिची समंती घेतली जाते. 

५. गरजेनुसार कायदेविषयक सविस्तर मार्गदर्शन केले जाते. तसेच जिल्हा विधी प्राधिकरणा अंतर्गत मोफत कायदेशीर सेवा आणि वकील दिला जातो. 

हे समुपदेशन कुठे असते ? 

आपल्या घराजवळील पोलीस स्टेशन किंवा काही स्वयंसेवी संस्थाच्या कार्यालयात असते किंवा येथे चौकशी केल्यावर तुम्हाला तुमच्या जवळील समुपदेशन केंद्राचा नंबर व पत्ता  मिळेल. 

तसेच जिल्हा महिला व बाल विकास आणि सेंट्रल सोशल वेल्फेअर बोर्ड यांच्या वेबसाईटवर आपणास समुपदेशन केंद्राचा संपर्क क्रमांक आणि पत्ता मिळेल. 

 समुपदेशकांच्या संपर्कासाठी येथे क्लीक करावे.

Central Social Welfare BoardState-wise Family Counselling Centres 

Support Organisations in Maharashtra

लेखिका : अंजली प्रविण, ८+ वर्षांपासून समुपदेशक आणि डेटा विश्लेषक  म्हणून सामाजिक क्षेत्रात कार्यरत आहेत. 

amkar.anju@gmail.com