जोजो रॅबिट - फासिसमचे समर्थन करण्याआधी जरूर पाहावं

Credit: https://www.shutterstock.com/

जोजो रॅबिट हा ताइका वाईटिटी यांनी दिग्दर्शित केलेला हिटलरच्या नाझीवादावर आधारित विनोदी पण तितकाच संवेदनशील जर्मन चित्रपट आहे. चित्रपटाची कथा ही जोजो , या नाझीवाद आणि वंशश्रेष्ठत्वाने प्रभावित असलेल्या 10 वर्षाच्या मुलाच्या आणि त्याच्या कल्पनेत असलेला त्याचा मित्र हिटलर या दोन पात्रांभोवती  फिरते. ही कथा एका काल्पनिक शहरात घडत असली तरी या कथेला दुसऱ्या महायुद्धाच्या अमानवी हिंसेची पार्श्वभूमी आहे. 10 वर्षाचा मुलगा जोजो (रोमन डेविस) आर्य (?) वंशीय मुलगा या चित्रपटाचा मुख्य नायक आहे. जोजो हा कट्टर नाझी असतो आणि त्याच्या डोक्यात सतत ज्यू वंशाविषयी घृणा पेरण्याच काम त्याच्या कल्पनेतला त्याचा मित्र हिटलर (ताइका वाईटिटी ) करत असतो. ज्यू किती वाईट आहेत आणि आर्य वंश किती श्रेष्ठ आहे याचे धडे कल्पनेतला  हिटलर जोजोला देत असतो. जोजो हा हिटलरच्या बाल सेनेचा सदस्य असतो, सेनेत त्याला ज्यूविषयी विष पेरणे, युद्ध करणे , हिंसा करणे, पुस्तक जाळून हत्यार हाती घेणे  ई अमानवी गोष्टी शिकवल्या जात असत. सेनेच्या प्रमुखाने जोजोला एक निष्पाप ससा (रॅबिट) मारायला सांगतो पण जोजो ते जमत नाही. जोजो हा सस्यांसारख भित्रा आहे म्हणून त्याच नाव जोजो रॅबिट ठेवल जात.
वंशश्रेष्ठत्व कस महत्वाचं आहे आणि युद्ध हिंसा इत्यादींचे समर्थन का केले पाहिजे यावर सतत जोजोच आणि त्याच्या मित्राचं ब्रेनवॉश चालू असत. यात जोजो च्या कल्पनेतला मित्र हिटलर भर घालत असतो. आर्यवंश कसा सर्वोत्तम आहे आणि ज्यू लोक कशी हलक्या जातीची असतात हे सारख तो हिटलर जोजो ला सांगत असतो
कथेला कलाटणी मिळते ती जोजो च्या घरात नाझीपासून लपलेल्या एका ज्यू मुलींमुळे. एलसा नावाची एक ज्यू मुलगी जोजो च्या बहिनीची मैत्रीण असते. एल्सा जोजो च्या आईनेच घरात लपवून ठेवलेले असत, कारण तिलाही माहीत होतं की एल्सा जर नाझी लोकांना सापडली तर तिला अमानुष रित्या मारले जाईल.
जोजो एल्साला ज्यू विषयी अनेक प्रश्न विचारतो, आणि प्रत्येकवेळी गोंधळात पडतो. त्याच्या कल्पनेतल्या मित्राने दाखविलेला ज्यू आणि एल्सा या ज्यू मुलीने दाखविलेला ज्यू फार वेगळा असतो. जोजो त्या एल्साला ज्यू जिथे राहतात त्याच चित्र काढायला सांगतो तेव्हा एल्सा जोजो च डोकं काढते. (भारतात पण अशा अनेक परजाती केवळ जातीच्या डोक्यातच राहत असतात).
जोजो ला जे ज्यू लोकांबद्दल सांगितलेलं असत ते आणि त्याच्या घरात लपलेली ज्यू मुलगी यातला फरक त्याला गोंधळात टाकत असतो.
जोजो च्या मनातलं द्वंद्व त्याला भंडावून सोडत असत. प्रस्थापित समाजव्यवस्थेला धक्का देणारे विचार समोर आल्यावर स्वतःशी होणार वैचारिक युद्ध याचित्रपटात खूप प्रभावीपणे मांडले आहे.
हा चित्रपट जरी तात्कालिक जर्मनी बद्दल सांगत असला तरी हा चित्रपट सद्य परिस्थितीवर भाष्य करतो. 
जोजो ची फाशीवाद आणि वंशवादापासून सुटका होते का?
हिटलरच्या प्रभावातून जोजो मुक्त होतो का?
त्या ज्यू मुलीचं पुढे काय होत? नाझी तिला मारतात का?
या सर्वांची उत्तरे विनोदी पद्धतीने पण तितक्याच संवेदशीलतेने हा चित्रपट देतो.
हसवत हसवत, फॅसिस्ट सत्तेला चपराक लावणारा हा चित्रपट आहे. याआधी चार्ली चॅप्लिन यांचा अशाच प्रकारचा the great dictator नावाचा चित्रपट आला होता.
हा चित्रपट Hot star वर हिंदी मध्ये उपलब्ध आहे.