खरी कोकणी भाषा कोणती ?
गोव्याकडचे बोलतात कि, " कोंकणी आमची भाषा हीच खरी गोवन कोकणी भाषा." सिंधुदुर्ग- मालवणकडचे बोलतात कि, "आमची मालवणी म्हणजे खरी कोकणी भाषा." तेव्हा रत्नागिरीचे बोलतात कि, " संगमेश्वरी आणि चिपळूणची भाषा पण कोकणीच भाषा आहे. " - रायगडचे बोलतात कि, " आमची आगरी - कोळ्याची भाषा पण कोकणीच भाषा आहे." "अमुक अमुक जिल्ह्याचे रहिवाशी म्हणजे कोकणी. यात तळकोकणी, मध्यकोकणी, गोवन कोकणी , मंगलोरीयन कोकणी असे " अंतर्गत मतभेद होताना सर्रास दिसतात. खरंतर, कोकणचा विस्तार विशाल आहे. महाराष्ट्र, गोवा आणि कर्नाटकच्या पश्चिमेकडील भागात पर्यंत पसरलेला आहे. पूर्वेस सह्याद्री म्हणजे पश्चिम घाट पर्वत रांग आहे आणि पश्चिमेला अथांग अरबी समुद्र आहे.
भारताच्या पश्चिम किनाऱ्यावरील कोकण पट्ट्यात बोलली जाणारी कोंकणी ही एक "इंडो-युरोपीय" भाषा आहे. महाराष्ट्र, कर्नाटकाचा किनारपट्टीचा भाग आणि गोवा येथे ती प्रामुख्याने बोलली जाते. अगदी बारा-बारा मैलावर गाव बदलत जाते तसे बोलीभाषेत बदल होताना दिसतात. कोकणी, कोंकणी, मालवणी, संगमेश्वरी, चित्तपावनी, वारली, काणकोणी, डांगी वगैरे अनेक बोलीभाषा या कोंकणीच्या उपभाषा आहेत.
जसे कोकणी भाषा बोलण्यात विविधता आहे तशी लिहिण्यात हि तितकीच विविधता दिसून येते. महाराष्ट्रात देवनागरी, गोव्यात देवनागरी आणि रोमन लिपी, कर्नाटकात कानडी, केरळातील कोकणी मल्याळी लिपी आणि कोकणी मुसलमान अरबी लिपी लिहिण्यासाठी वापरतात. गोवा राज्याने "कोंकणी आणि मराठी " या दोन्ही भाषण सम राज्यभाषा म्हणून दर्जा दिला आहे.
यात हि धर्मानुसार आणि जातीनुसार अजून भाषेत बदल होताना दिसतो. ख्रिश्चनांची कोंकणी, हिंदूंची कोंकणी आणि मुस्लिमांची कोकणी असेही फरक दिसतील. ख्रिश्चनांची कोकणी भाषेवर पोर्तुगीज भाषेचा प्रभाव दिसतो, मुस्लिमांच्या कोकणी बोलीभाषेत हिंदी- उर्दू आणि अरबीचा भाषेचा प्रभाव दिसतो.
जसे गाव बदलते तसे बोलण्याच्या लयीत देखील अनेक बदलत दिसून येतात. का र्रर्रर्रर्र बाला ... " काही ठिकाणी र चा सूर दिसेल. तर काही ठिकाणी उच्चराचें हेल बदललेले दिसतील. आता साधे खालील एका शब्दाचे वेगवेगळे उच्चार पाहू.
बसला आहे
बसलोसा
बसल्यानी
बसलंस
बसतंस
बसलीव
बसलंय
बसलेय
कोकणातल्या वेगवेगळ्या बोलीभाषेतील वेगवेगळ्या कला आणि साहित्य हे जगभर प्रसिद्ध आहे. आपण हि अनेकदा पाहिले असेल कि, जगभरात किंवा भारतात महाराष्ट्राचे नेतृत्व करताना कोळी गाणे आणि नृत्य सादर केले जाते. आगरी कोळी गाण्यांविना शाळेचे सांस्कृतिक संमेलन किंवा लग्न समारंभ पूर्ण होत नाही. मच्छिद्र कांबळे मालवणचे नाट्यसम्राट यांनी तर "मालवणी" भाषा सातासमुद्रापार पोहचवली. " गाव गाता गजाली, मालवणी डेज, रात्रीस खेळ चाले " यांसारख्या मराठी मालिकाही कोकणी भाषेत पाहायला मिळतात. तसेच मराठी साहित्यात हिविंदा करंदीकर, मंगेश पाडगावकर, मधु कर्णिक, जयवंत दळवी, वि. नेरुरकर, पेडणेकर वैगरे अनेक लेखनाचे साहित्यही वाचायला मिळेल.
एकाच फुलाला वेगवेगळ्या पाकळ्या असतात तसे कोकणातील वेगवेगळ्या बोलीभाषा पाहायला मिळतील. जशी फुलाची एक पाकळी नसेल तर फुल अपूर्ण दिसेल तसे या प्रत्येक बोलीभाषेचे तितकेच महत्व आहे. बोलीभाषेत वेगळेपण असले तरीही माझी बोली भाषा म्हणजे ओरिजनल असे मतभेद यायला नको. प्रत्येक बोलभाषेची गोडी तितकीच मधुर आहे. हे कायम लक्षात ठेवावे. एकूणच "बोलणाऱ्यांन बोलत रवाचा आणि ऐकणाऱ्यानं ऐकत रवाचा" अशी कोकणी भाषा आहे.
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा